د سوېس حکومت اعلان کړی چې روغ، کاري وړتیا لرونکي مجرد افغان نارینه باید بېرته خپل هېواد ته ستانه شي.
دا پرېکړه په افغانستان کې د «امنیتي وضعیت د ښه والي» له امله شوې، خو د بشري حقونو مدافعان پرې اندېښمن دي.
د سوېس د کډوالو چارو ادارې د پنجشنبې په ورځ اعلان وکړ چې د هغو افغان پناه غوښتونکو شړل به بیا ممکن وي، چې یوازې، صحتمند، بالغ او له کورنۍ پرته په سوېس کې اوسېږي.
ددې ادارې د نوې پالیسۍ له مخې، که یو پناه غوښتونکی د افغانستان په داخل کې «یو ثابت او قوي ټولنیز یا اقتصادي ملاتړ» ولري، نو د هغه د بېرته ستنولو پرېکړه کېدای شي.
په دې پرېکړه کې ښځې، ماشومان، کورنۍ او ناروغان نه شاملېږي. هغوی چې نه شي شړل کېدای د سوېس له خوا د موقتي استوګنې اجازه ترلاسه کوي.
د امنیتي وضعیت ښه والی؟
د سوېس حکومت وایي، له ۲۰۲۱ کال راهیسې، چې طالبان بیا واک ته رسېدلي، د افغانستان امنیتي وضعیت نسبي ښه شوی.
د سویس دکډوالو اداره وايي، « اوس مهال د افغانستان په امنیتي وضعیت کې پام وړ بدلون راغلی او ځینې کسان بېرته ستنېدلی شي».
خو د بشري حقونو سازمانونه او د کډوالو ملاتړي دا پرېکړه له شکه ډکه بولي.
د سوېس د کډوالو مرستندویه ادارې (SFH) ویلي، چې افغانستان ته د پناه غوښتونکو شړل لا هم خطرناک دي، ځکه د طالبانو حکومت د بشري حقونو پر وړاندې ډېر محدودیتونه لري او ستانه شوي کسان له تعقیب او زور زیاتي له ګواښ سره مخ دي.
د سویسي رسنیو د رپوټونو له مخې، اوسمهال، افغانستان د هغو هېوادونو له ډلې دی چې ډېر کډوال یې سوېس ته ځي.
یوازې په ۲۰۲۴ کال کې له ۸۶۰۰ ډېرو افغانانو په سوېس کې د پناه غوښتنه کړې. د دې غوښتنلیکونو شاوخوا نیمایي منل شوي او پاتې کسانو ته د موقتي استوګنې حق ورکړل شوی.
د نړیوالو غبرګونونه
د بشري حقونو سازمانونه او نړیوال څارونکي د سوېس له دې پرېکړې اندېښمن دي.
د بښنې نړیوال سازمان ویلي، چې افغانستان ته د رد شویو پناه غوښتونکو ستنول د دوی ژوند له جدي خطر سره مخ کوي.
د اروپايي اتحادیې ځینې غړي هېوادونه، لکه جرمني او فرانسه، لا هم افغانستان ته د پناه غوښتونکو شړل ناممکن بولي.
د سوېس د عدلیې وزیر جانس ویلي، چې د افغانستان د امنیتي وضعیت ښه کېدو له امله د ځینو افغان پناه غوښتونکو لپاره بېرته ستنیدل د زغم وړ دي.
د سوېس حکومت ویلي، دا بدلون یوازې د هغو افغان نارینهوو لپاره دی چې مجرد دي او کورنۍ یې سوېس کې نه اوسیږي.