منابع به افغانستان اینترنشنال گفتند برخی از رهبران طالبان نزدیک به هبت‌الله آخندزاده هراس داشتند که اگر جنگ با پاکستان ادامه یابد، ذخایر تسلیحات سنگین آنها خالی خواهد شد. به همین دلیل زمانی که پیشنهاد میانجی قطر و ترکیه مطرح شد، طالبان آنرا بهترین فرصت برای توقف جنگ می‌دانست.
پس از حملات هوایی پاکستان بر مناطقی در کابل و پکتیکا در ۱۷ میزان منابع به افغانستان اینترنشنال گزارش دادند که رهبری طالبان نشستی اضطراری از علمای دینی را فراخواند. هبت‌الله آخندزاده علمای دینی را به قندهار فراخواند تا نظرشان را در مورد نحوه واکنش طالبان به حملات پاکستان جویا شود.
به گفته منابع، هبت‌الله و نزدیکانش در جریان حملات هوایی پاکستان در حوزه عمومی سکوت اختیار کردند اما نظر آنان این بود که به ادارات نظامی صلاحیت داده شود تا به حملات پاکستان پاسخ نظامی بدهند.
هبت‌الله به وزارت دفاع طالبان در کابل دستور داد تا کمیسیون نظامی را بخواند تا آنان «با صلاحیت کامل» در مورد «حملات تلافی‌جویانه» در پاسخ به نقض حریم هوایی افغانستان توسط پاکستان تصمیم بگیرند.
یک منبع آگاه از این جلسات به افغانستان اینترنشنال گفت که پس از دستور هبت‌الله و سپردن صلاحیت حملات تلافی‌جویانه به کابل، نشستی در وزارت دفاع طالبان به ریاست یعقوب مجاهد برگزار شد. در این نشست سراج‌الدین حقانی وزیر داخله، عبدالحق وثیق رئیس استخبارات و یوسف وفا والی طالبان در بلخ حضور داشتند.
در این نشست تصمیم گرفته شد که به حمله پاکستان پاسخ داده شود و اداره طالبان خاموش نماند.
منابع گفتند: «تصمیم کمیسیون نظامی به هبت‌الله در قندهار ابلاغ شد و او در پاسخ گفت که شما در این زمینه صلاحیت کامل دارید.»
به گفته منابع به افغانستان اینترنشنال یعقوب مجاهد در ۱۹ میزان به جنگجویان خود در هشت منطقه در امتداد دیورند دستور داد که حملات «انتقام‌جویانه» خود را آغاز کنند.
چند ساعت بعد، وزارت دفاع طالبان با انتشار اعلامیه‌ای ادعا کرد که عملیات آنها علیه پاسگاه‌های نیروهای پاکستانی «موفقیت‌آمیز» بوده و در پاسخ به نقض مکرر حریم هوایی افغانستان توسط ارتش پاکستان و حملات هوایی بر خاک افغانستان، عملیات در امتداد دیورند در ساعت ۱۲ شب به وقت افغانستان پایان یافته است.
بر بنیاد اطلاعات، هبت‌الله در جنگ با پاکستان ریاست هیچ نشست امنیتی را بر عهده نداشت و با مسئولان رده اول امنیتی خود در این مدت دیدار نکرد.
یک منبع افزود که هبت‌الله صلاحیت پاسخگویی در امتداد دیورند را در برابر نقض حریم هوایی افغانستان و حملات هوایی بر خاک افغانستان توسط ارتش پاکستان به مسئولان نهادهای امنیتی خود داده بود، اما جنگ با دستور یعقوب مجاهد آغاز شد و قیوم ذاکر، معاون وزارت دفاع طالبان، مدیریت تاکتیکی و تنظیم نیروها را به عهده گرفت.
اعزام نیرو از پنجشیر به امتداد مرز
قیوم ذاکر که از فرماندهان فعال طالبان علیه گروه‌های مخالف طالبان در شمال و چهره نزدیک به سپاه قدس ایران به شمار می‌رود، نیروهای خود را از ولایت پنجشیر به مناطق مرزی دیورند منتقل کرد.
چند ساعت پس از پایان عملیات طالبان علیه ارتش پاکستان در ۲۰ میزان ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، که در قندهار مستقر است، در یک نشست خبری در مرکز رسانه‌های حکومت در کابل ظاهر شد و اعلام کرد که در جریان حملات در مناطق مرزی، ۵۸ سرباز پاکستانی را کشته و ۳۰ تن دیگر را زخمی کرده‌اند و در مقابل ۹ جنگجوی طالب کشته و ۱۸ تن دیگر زخمی شده‌اند.
پاکستان تایید کرد که ۲۳ نفر از نیروهایش کشته و ۲۹ نفر زخمی شده‌اند؛ در حالی که به گفته اسلام‌آباد «بیش از ۲۰۰ جنگجوی طالبان و وابسته به آنها خنثی شده‌اند».
منابع آگاه به افغانستان اینترنشنال گفتند که هبت‌الله طرفدار حملات دفاعی محدود و تاکتیکی بود و انتظار نداشت که جنگ با اسلام‌آباد گسترش یابد و پاکستان یک‌بار دیگر حملات را در کابل و پکتیکا تکرار کند.
به گفته یک منبع: «او خودش خواستار جنگ بیشتر نبود، اما طرفدار این بود که اگر تجاوز از سوی پاکستان تکرار شود، باید پاسخ داده شود.»
منابع افزودند که با وجود اینکه هبت‌الله در طول جنگ با مسئولان نظامی خود دیداری نداشت، اما قیوم ذاکر، اطلاعات مربوط به جنگ را به طور مرتب به او می‌رساند.
تلاش‌های میانجیگری و آتش‌بس
منابع می‌گویند که هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، به وزارت دفاع خود نیز صلاحیت داده بود تا برای جلوگیری از جنگ، برای مذاکره قطر برود.
منابع می‌افزایند: «پس از چند روز درگیری که قطر و ترکیه اعلام آمادگی برای میانجیگری کردند، هبت‌الله به هیئتی به رهبری یعقوب مجاهد اجازه سفر به دوحه را داد تا با هیئت پاکستانی در مورد آتش‌بس به توافق برسند.»
به گفته منابع، ملا شیرین، والی طالبان در قندهار که یک فرد نزدیک به هبت‌الله است، در جریان مشورت‌ها طرفدار جنگ با پاکستان نبود و خواستار مذاکره به جای جنگ بود، اما کمیسیون نظامی به نظر او توجه نکرد.
سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله طالبان، در جریان جنگ به پکتیکا سفر کرد، اما در سخنرانی خود به درگیری با پاکستان اشاره‌ای نکرد. محمدنبی عمری معاون حقانی، در مراسم معرفی والی جدید طالبان در خوست، انتقادات تندی را علیه پاکستان مطرح کرد.
آقای عمری گفت: «پاکستان متجاوز است و باید از عقل کار بگیرد. پاکستان خواسته‌های شرعی و منطقی تحریک طالبان پاکستان را نمی‌پذیرد.» او همچنین از بازپس‌گیری سرزمین‌هایی سخن گفت «که در گذشته از افغانستان بوده و حالا شامل خاک پاکستان شده است».
پاکستان همچنان اصرار دارد که به هیچ گروه مسلحی اجازه نمی‌دهد از خاک افغانستان علیه کشورهای دیگر استفاده کند. مقام‌های طالبان ادعای اسلام‌آباد درباره استفاده گروه‌های دهشت‌افگن از خاک افغانستان را رد می‌کنند و اصرار دارند که هیچ گروه مسلحی از خاک افغانستان استفاده نمی‌کند.
پس از حملات هوایی پاکستان بر کابل در ۱۷ میزان، آوازه‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه موتر نورولی محسود، رهبر تحریک طالبان پاکستان هدف قرار گرفته است. اما پس از آتش‌بس، رهبر طالبان پاکستان یک پیام ویدیویی منتشر کرد و گفت که او در مناطق قبایلی پاکستان است. در آن ویدیو، نور ولی محسود تأکید کرد که در داخل پاکستان حضور دارد و در افغانستان نیست.
به باور تحلیلگران، ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، در روزهای اخیر سیاست نرمی در برابر اسلام‌آباد اتخاذ کرده و از اظهار نظر درباره اوضاع داخلی پاکستان صرف‌نظر کرده است. او قبلا سرکوب یک اعتراض در پاکستان را نکوهش کرده بود.
اعضای طالبان در روزهای گذشته در حوزه عمومی می‌گویند تی‌تی‌پی «یک مسئله داخلی پاکستان» است و طالبان می‌تواند فقط در زمینه مذاکرات با تی‌تی‌پی کمک کند.