خالد حنفی، وزیر امر به معروف طالبان، در مراسمی در کابل محتسبان این وزارت را «برگزیدگان خداوند» برای اجرای شریعت اسلامی توصیف کرد.
حنفی با تاکید بر این که «تطبیق احکام شرعی دلیل اصلی آفرینش انسان است»، گفت این ماموریت بدون امر به معروف و نهی از منکر تحققپذیر نیست.
در خبرنامه رسمی این وزارت که روز پنجشنبه ۲۷ سنبله منتشر شد، آمده است که حنفی خطاب به محتسبان گفته است: «الله تعالی شما را برای تطبیق شریعت اسلامی برگزیده است. در کارهای خود تقوا، تواضع، جرات، تعهد، اخلاص، راستی و رضایت خداوند را در نظر بگیرید.»
طالبان در سنبله ۱۴۰۳ قانون امر به معروف و نهی از منکر را توشیح کردند. بر اساس این قانون، محتسبان اصلیترین بازوی اجرایی به شمار میروند و در تمام ولایتها فعالیت دارند. این قانون اختیارات گستردهای به آنان داده است؛ از دخالت در امور شخصی شهروندان، مانند نوع پوشش و مدل موی سر، تا بازداشت و مجازات افراد متهم.
سخنان حنفی بار دیگر نشان میدهد که طالبان برای کارمندان ردهپایین وزارت امر به معروف نیز جایگاه مذهبی ـ قدسی قایل هستند. به گفته منتقدان، چنین نگرشی جایگاه ماموران دولتی طالبان را از چارچوب اداری و سیاسی فراتر میبرد و آنان را در موقعیتی بالاتر از سایر شهروندان قرار میدهد.
طالبان پیشتر نیز برای رهبر خود، هبتالله آخندزاده، که او را «امیرالمومنین» میخوانند، قداست ویژهای قایل شدهاند. فرامین او در نگاه طالبان همسنگ احکام شرعی دانسته میشود و غیرقابل نقد و پرسش است. در ماههای گذشته، دهها تن از شهروندان به دلیل انتقاد از فرمانهای هبتالله آخندزاده بازداشت و زندانی شدهاند.
سازمانهای بینالمللی حقوق بشر میگویند محتسبان وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان نقش محوری در اجرای محدودیتها و قوانین اجتماعی دارند و اقدامات آنها با نقض گسترده حقوق بشر همراه است.
گزارشها حاکی است دهها زن و دختر در شهرهای مختلف مثل کابل و هرات به دلیل عدم رعایت حجاب مورد نظر محتسبان بازداشت شدهاند و فعالیتهای رسانهای و شبکههای اجتماعی نیز تحت نظارت محتسبان قرار دارد.
محتسبان امر به معروف سالانه هزاران مرد افغان را بهدلیل طرز پوشش، مدل مو یا سبک زندگی مجازات میکنند.
اعمال اختیارات گسترده محتسبان باعث محدود شدن آزادی بیان، تحصیل، امنیت شخصی و حقوق اساسی زنان و اقلیتها شده و آنان را در معرض فشار و سرکوب اجتماعی قرار میدهد.