شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور اوزبیکستان در نشست رهبران آسیای میانه بر «اهمیت مشارکت فعال افغانستان» در گفتوگوهای منطقه‌ای درباره استفاده مشترک از منابع آب حوضه آمودریا تأکید کرد.
هفتمین نشست مشورتی سران آسیای میانه روزهای شنبه و یکشنبه با حضور رهبران شش کشور در تاشکند برگزار شد.
شرکت‌کنندگان درباره تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و اجرای پروژه‌های مشترک در حوزه‌های مختلف، گفت‌و‌گو کردند.
شوکت میرضیایف، رئیس‌جمهور اوزبیکستان در این نشست گفت با توجه به تاثیر وضعیت افغانستان بر امنیت و توسعه کل منطقه، ادغام این کشور در پروژه‌های منطقه‌ای زیرساختی، انرژی و حملونقل اهمیت دارد.
او بر لزوم مشارکت فعال افغانستان در گفتوگوهای منطقه‌ای درباره استفاده مشترک از منابع حوزه آمودریا تاکید کرد. در این نشست با اشاره به کمبود آب پیشنهاد شده که در ۱۰ سال پیشرو اقدامات عملی برای استفاده از آب در آسیای مرکزی انجام شود.
رهبر اوزبیکستان در حالی خواهان سهیم شدن طالبان در گفتوگوهای منطقه‌ای درباره مدیریت آب رودخانه آمو شد که طالبان در حال ساخت فاز دوم کانال قوش‌تپه است.
کانال قوش‌تپه بخشی از آب آمودریا را به سمت زمین‌های کشاورزی افغانستان منحرف می‌کند. رودخانه آمو یکی از منابع اصلی آب اوزبیکستان است. اوزبیکستان و ترکمنستان نگران‌اند که اگر افغانستان بدون همکاری منطقه‌ای سهم بیشتری بردارد، این دو کشور با کمبود آب مواجه خواهند شد.
رئيس‌جمهور اوزبیکستان در ماه سنبله ۱۴۰۲ هشدار داده بود که طالبان در حال ساخت کانال انتقال آب قوش تپه است و می‌تواند رژیم آب و تعادل را در آسیای میانه به طور اساسی تغییر دهد. شوکت میرضیایف گفت در واقع یک مصرف‌کننده جدید ظاهر شده که «هیچ تعهدی با کشورهای ما ندارد.»
آقای میرضیایف در آن زمان پیشنهاد کرده بود که در خصوص مشکل پیش آمده در مورد کانال انتقال آب قوش تپه، گروه مشترکی ایجاد شود. او تاکید کرد: «تشکیل گروه مشترک را برای بررسی تمامی ابعاد احداث کانال قوش تپه و تاثیر آن بر رژیم آبی آمو دریا ضروری می‌دانم.»
عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی رئیس‌الوزرای طالبان، در پاسخ گفته بود که «ما هرگز منافع مردم اوزبیکستان را در زمینه آب به خطر نمی‌اندازیم.»
قوش‌تپه، ظرفیت انتقال ۱۰ میلیارد متر مکعب آب از رودخانه آمو را دارد. طول کانال ۲۸۵ کیلومتر، عرض آن ۱۵۲ متر وعمق آن ۸.۵ تا ۱۲.۵ متر است.
مطالعات امکان‌سنجی کانال قوش‌تپه در زمان ریاست‌جمهوری اشرف غنی در سال ۲۰۱۸ میلادی آغاز شد.
در نشست مشورتی سران آسیای میانه، راه‌آهن ترانس-افغان به‌عنوان یکی از پروژه‌های اولویت‌دار برای تقویت اتصال حملونقل بین‌المللی معرفی شده است.
رئیس‌جمهور اوزبیکستان همچنین بر لزوم اتخاذ اقدامات جدی برای تضمین امنیت و ثبات منطقه‌ای و مقابله با تهدیدهای تروریسم و جرایم فراملی تاکید کرد.
او گفت: «در شرایط پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی سیاسی جهانی، تقویت انسجام و حمایت متقابل میان کشورهای منطقه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.»
به رغم روابط نزدیک اوزبیکستان با اداره طالبان، کشورهای آسیای میانه نگران تهدیدهای امنیتی ناشی از خاک افغانستان از جمله تهدیدات داعش و جریان‌های رادیکال فعال‌اند.
رئیس‌جمهور اوزبیکستان پیش از نشست مشورتی سران کشورهای آسیای میانه گفت صلح و ثبات در منطقه تا حد زیادی به بازسازی و توسعه افغانستان بستگی دارد.
در این نشست علاوه بر سران کشورهای آسیای مرکزی الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان نیز حضور داشت.