اظهارات اخیر رئیس‌جمهور ایران درباره مقایسه وضعیت شهر ارومیه با افغانستان، موجی از واکنش‌ها را در میان فعالان و شهروندان افغان برانگیخته است. فعالان سیاسی و فرهنگی افغانستان، سخنان مسعود پزشکیان را توهین‌آمیز دانستند و گفتند «شرف انسانی در افغانستان هنوز زنده است.»
پزشکیان روز پنجشنبه اول عقرب، در نشستی با فعالان اجتماعی و فرهنگی در استان آذربایجان غربی گفت: «ارومیه یک زمانی پاریس ایران بود، حالا ببینید چه کارش کردیم.» او با لحنی که برخی آن را «توهین‌آمیز» و برخی دیگر کنایه‌آمیز خوانده‌اند، افزود: «مسئول این شهر را عوض می‌کنیم، اما یکی دیگر می‌آید و پاریس ایران را به افغانستان تبدیل می‌کند.»
رئیس‌جمهور ایران توضیح نداد که منظورش از این مقایسه چیست، اما سخنان او به‌سرعت در شبکه‌های اجتماعی بازتاب یافت و از سوی شماری از کاربران و چهره‌های فرهنگی افغان، توهین به ملت افغانستان تعبیر شد.
نجیب بارور، شاعر مقیم ایران، در واکنش به سخنان پزشکیان گفت که مقام‌های ایرانی نیز دستاورد چشم‌گیری در توسعه کشورشان نداشته‌اند. او افزود که نوگرایی نیم‌بند ایران حاصل فروش انرژی است؛ تفاوت در ظاهر ایجاد کرده، نه در کیفیت زندگی.
او گفت «جامعهٔ ایرانی امروز، جامعهٔ بازاری و استوار به سود و زیان حتی در روابط عاطفی است، در حالی‌که در افغانستان بسیاری از شرف‌ها و شرافت‌های انسانی و گاه حتی ایرانی زنده‌تر از اینجاست.»
این شاعر خطاب به آقای پزشکیان گفت «شما مثال خوبی ارائه نکردید، چون از افغانستان آگاهی مناسبی ندارید.»
ولی آرین، خبرنگار، نیز گفت که اظهارات پزشکیان تمسخرآمیز بود. او افزود که روزی افغانستان با فرهنگ، تاریخ و نامش شناخته می‌شد، اما امروز در ذهن بسیاری فقط طالبان مانده‌اند.
هاتف مختار، فعال سیاسی، اظهارات رئیس‌جمهور ایران را «تحقیرآمیز» خواند و گفت: «این سخن لغزش زبانی نیست، بلکه بازتاب ذهنیت متکبرانه‌ای است که نسبت به مردم افغانستان وجود دارد.» او افزود که این گفته «عریان‌ترین شکل توهین به ملتی است که سال‌ها قربانی سیاست‌های مداخله‌گرانه کشورهای منطقه، از جمله ایران، بوده است.»
مختار تاکید کرد که به‌جای انتقاد از مشکلات داخلی ایران مانند فساد و فقر، رئیس‌جمهور این کشور افغانستان را نماد عقب‌ماندگی معرفی کرده تا ناکارآمدی نظام خود را پنهان کند.
اکرام اندیشمند، نویسنده و پژوهشگر، نیز با انتقاد از این سخنان گفت که رئیس‌جمهور کشوری که خود را تحصیل‌کرده و متخصص می‌داند، نباید کشور همسایه‌اش را تحقیر کند. او افزود: «پزشکیان فراموش می‌کند که همین کارگران افغان هستند که کوچه‌ها و خیابان‌های شهرهای ایران را پاک می‌کنند. اگر ایران ذخایر عظیم نفت و گاز نمی‌داشت، شاید امروز خود با کشورهای فقیر آفریقایی مقایسه می‌شد.»
این اولین بار نیست که یک مقام ایرانی از افغانستان به عنوان مثالی منفی یاد می‌کند. پیش‌تر نیز مقامات ایرانی در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصاد و ورزش، از افغانستان به عنوان کشوری عقب‌مانده و توسعه‌نیافته نام برده و آن را سوژه قرار داده بودند.