اخیرا هوش مصنوعی با خلق چت‌بات‌هایی با کاربرد «دینی-معنوی» تبدیل به ابزار پرطرفدار برای کاربران به‌ویژه در هند شده است.

هالی والترز، مردم‌شناس امریکایی، به بی‌بی‌سی نیوز گفت که مردم به دلیل احساس جدایی از جامعه و معابد، سراغ هوش مصنوعی می‌روند؛ ابزاری که به باور وی، راهی برای احساس تعلق و تقویت معنویت است.

ویجی میل، دانشجوی ۲۵ ساله در ایالت راجستان هند، به بی‌بی‌سی‌نیوز می‌گوید که پس از ناکامی در امتحانات‌اش ناامید شده بود، اما آشنایی او با «GitaGPT» و طلب راهنمایی از آن، برایش الهام‌بخش بوده است.

ویجی می‌گوید پس از دریافت راهنمایی‌های لازم از این چت‌بات، هفته چند روز با آن صحبت می‌کند.

گیتا‌جی‌پی‌تی یک چت‌بات هوش مصنوعی است که بر اساس کتاب مقدس «بهاگاواد گیتا» طراحی شده است. این کتاب شامل ۷۰۰ آیه است و گفت‌وگویی میان کریشنا، خدای هندوها و انسان‌هاست.

در سال‌های اخیر، در ادیان مختلف جهان، از هوش مصنوعی برای امور مذهبی استفاده شده است.

در ۲۰۲۳ برنامه‌ای به نام «Text With Jesus» معرفی شد که به کاربران اجازه می‌داد با شخصیت‌های مذهبی مانند عیسی چت کنند، اما به دلیل گفت‌وگو با تجسم‌های هوش مصنوعی عیسی و دیگر شخصیت‌های مقدس ادیان، متهم به کفرگویی شد.

همان سال، چت‌بات دیگری به نام «QuranGPT» ساخته شد تا بر اساس قرآن به پرسش‌ها پاسخ دهد، اما به‌قدری بازدید داشت که در همان روز اول از کار افتاد.

هالی والترز می‌گوید که نفوذ هوش مصنوعی در دین اجتناب‌ناپذیر است: «من می‌گویم اجتناب‌ناپذیر است چون در حال حاضر این پدیده در حال وقوع است.»

سازمان‌های بزرگ معنوی این تغییر و تحویل را می‌پذیرند. به گزارش بی‌بی‌سی نیوزف اوایل ۲۰۲۵، سادگورو، گورو مشهور هندی و مؤسس بنیاد ایشا، اپلیکیشن مدیتیشن «Miracle of Mind» را راه‌اندازی کرد که شامل ویژگی‌های هوش مصنوعی است.

هوش مصنوعی همچنین برای تحقیقات معنوی و دانشگاهی استفاده می‌شود. مطالعه‌ای در ۲۰۲۲ برای مقایسه متن بهگاواد گیتا و اوپانیشادها، کتاب‌های مقدس هندوها، استفاده کرد و میانگین شباهت ۷۳ درصد بین موضوعات دو متن را نشان داد.

این نوع تحلیل هوش مصنوعی می‌تواند موضوعات پنهان یا ظریف متون مقدس را آشکار کند.

قرن‌هاست که جوامع مذهبی به کشیشان، دانشمندان و رهبران معنوی وابسته بوده‌اند. لیندون دریک، پژوهشگر دانشگاه آکسفورد، می‌گوید: «چت‌بات‌های هوش مصنوعی ممکن است جایگاه رهبران مذهبی را به چالش بکشند» و روش‌های جدیدی برای ارتباط با متون مقدس ایجاد کنند.