در پی تشدید تنش میان طالبان و پاکستان، افغانستان اینترنشنال شام جمعه، ۲۵ میزان در اسپیس شبکه اکس میزبان شماری از دیپلوماتها و تحلیلگران افغان بود تا درباره ریشه بحران، نقش پاکستان و جایگاه طالبان در معادلات منطقهای گفتوگو کنند.
آصف آشنا فعال سیاسی در این گفتوگو تأکید کرد که طالبان دوبار زمینه بمباران کابل را فراهم کرده است، چون «هر دو بار به تروریستها پناه داده است». به گفته او، تکرار این رفتار نشان میدهد که طالبان از تجربههای گذشته نیاموخته و بار دیگر افغانستان را در معرض تهدید قرار داده است.
نجیبالله علیخیل، دیپلومات پیشین وزارت خارجه افغانستان، یادآور شد که پاکستان در دوران جمهوریت نیز به افغانستان حمله میکرد و در آن زمان هنوز مسئله تحریک طالبان پاکستان (تیتیپی) مطرح نبود. به گفته او پاکستان همیشه علاقهمند مداخله در امور افغانستان بوده است.
او گفت تیتیپی محصول سیاستهای اشتباه پاکستان است و افزود: «پالیسی اسلامآباد فراتر از دیورند است؛ هدف آن کنترول افغانستان است و این کشور میپندارد که افغانستان بخشی از ساحه نفوذ او است.»
لینا روزبه، روزنامهنگار، گفت رابطه طالبان با پاکستان پس از به رسمیت شناخته شدن توسط روسیه و ارتباط با برخی کشورهای دیگر منطقه دگرگون شده است. به باور او طالبان پس از این تحولات «احساس کرد دیگر نیازی به پاکستان ندارد.» روزبه، سفر اخیر امیرخان متقی به ذهلی را «میخ آخر بر روابط دو طرف» خواند. به گفته او، طالبان از تعهدات خود نسبت به پاکستان تخطی کرده و امروز بهدلیل دارا بودن منابع مالی و حاکمیت، خود را مستقل میداند. خانم روزبه همچنان گفت باور نداشت که هند، کشوری که مردم افغانستان همواره دوست تلقیاش میکردند، چنین «فرش سرخی برای طالبان پهن کند» و افزود: «هیچ کشوری دوست یا دشمن ابدی ما نیست.»
غلام جیلانی زواک فعال سیاسی گفت که ایستادن در برابر تجاوز پاکستان به معنای حمایت از طالبان نیست و احتمال داد که اسلامآباد در هماهنگی با امریکا این حملات را در افغانستان انجام داده است.
او افزود مسئله دیورند هنوز حلنشده است و «بدون گفتوگوی ملی، هیچ موضع واحدی درباره آن شکل نخواهد گرفت.»
در مقاب اما، مجیب مهرداد، روزنامهنگار مقیم ایالات متحده، این جنگ را نه جنگ افغانستان، بلکه جنگ طالبان دانست. او گفت: «این درگیری مشروعیت ندارد، چون مردم افغانستان آن را نخواستهاند و جز مرگ و آتش، پیامد دیگری نخواهد داشت.» به باور او، افغانها باید شرایطی بسازند که این کشور «حیات خلوت حملات هوایی دیگران نباشد». مهرداد همچنان گفت ادامهدادن بحث دیورند بیفایده است، زیرا این مسئله «از نظر حقوق بینالملل حل شده است».
شفیق همدرد تحلیلگر سیاسی یادآوری کرد که مشکل پاکستان تنها با طالبان نیست، بلکه با هر نظامی که در افغانستان وجود داشته، مشکل داشته است. او به گونه مثال گفت: «صبغتالله مجددی تنها دو ماه حکومت کرد، اما پاکستانیها به هواپیمای او حمله کردند.» همدرد افزود: «همسایه شریر افغانستان همیشه عمق استراتژیک خود را در ناآرامی افغانستان جستوجو کرده است، فرقی ندارد که کمونیست باشی، مجاهد یا هر حاکم دیگر.»
همچنان سید سلیمان آشنا روزنامهنگار در این اسپیس به موضوع رابطه طالبان افغانستان و تحریک طالبان پاکستان پرداخت و گفت تیتیپی بهدلیل خویشاوندیهای قومی در دو سوی مرز، بهراحتی در افغانستان رفتوآمد کرده است.
او افزود: «تیتیپی و طالبان افغانستان روزگاری دستنشاندههای پاکستان بودند، اما طالبان کنونی بهدلیل احساس استقلال، منابع مالی و گفتوگو با امریکا دیگر مطیع اسلامآباد نیست.» آشنا گفت اگر افغانستان در گذشته قدرتی بزرگ مانند هند میداشت، «میتوانست همانگونه که هند جامو و کشمیر را پس گرفت، خاک خود را بازپس گیرد.»
این گفتوگو در حالی برگزار شد که پاکستان، طالبان را در افغانستان به پناهدادن به گروههای مسلح مخالف خود متهم میکند. پاکستان در دو هفته گذشته حملات هوایی متعددی را از جمله در کابل، پایتخت انجام داده است.