روزنامه شرق ایران در مطلبی به بررسی اخراج زنان افغان از ایران پرداخت و نوشت که این روند نه تنها جابهجایی جغرافیایی، بلکه شکاف عمیق در هویت افراد ایجاد میکند. این رسانه نوشت که آنچه در مرزهای ایران در حال وقوع است، فراتر از یک سیاست مهاجرتی، یک بحران انسانی با ابعاد جنسیتی است.
امیررضا اعطاسی، نویسنده این مطلب در مقالهای با عنوان «بحران خاموش بازگشت» به بررسی اخراج اجباری زنان افغان از ایران، پیامدهای هویتی و اجتماعی آن و ابعاد جنسیتی بحران انسانی پرداخته است.
او با اشاره به بازگرداندن هزاران زن و دختر افغان به افغانستان تحت کنترول طالبان نوشت که از آغاز سال جاری خورشیدی تا پایان ماه اسد، ۱.۸۲ میلیون افغان از ایران بازگشت داده شدهاند و بخش عمدهای از بازگشتکنندگان را زنان تشکیل میدهند.
در این مطلب آمده است که تفاوتهای فرهنگی، اجتماعی و مذهبی میان ایران و افغانستان هسته اصلی بحران هویتی زنان اخراجشده را شکل میدهد.
نویسنده میگوید: «فرهنگ ایرانی بستری برای شکلگیری نگاهی متفاوت به دین و جامعه فراهم کرده و زنان افغان در ایران در معرض این فضا بودهاند. در مقابل، افغانستان امروز شاهد یک آپارتاید جنسیتی تمامعیار است.»
به باور امیررضا اعطاسی، اخراج زنان و دختران افغان از ایران با آسیبهای روانی اولیه همراه است اما میتواند جنبههای مثبت بالقوهای نیز داشته باشد.
او نوشت: «این زنان میتوانند حاملان تغییر در نسلهای آینده باشند. مادری که خود طعم تحصیل را چشیده، احتمالا فرزندانی با نگاه متفاوت تربیت خواهد کرد. اما این پتانسیل با چالشهای جدی روبهروست.»
در این مطلب، اخراج اجباری زنان به عنوان «ترومای عمیق» توصیف شده و تاکید شده است که زنان اخراجشده نه با فرهنگ افغانستان همخوانی دارند و نه در جامعه ایران پذیرفته شدهاند.
در این مطلب همچنین به پیامدهای اخراج زنان از جمله بازگشت به فرهنگ چندهمسری و کودک همسری اشاره شده و نویسنده هشدار داده است که هرگونه تلاش برای ترویج افکار متفاوت ممکن است با سرکوب شدید مواجه شود.