برنامه اسکان بشر سازمان‌ملل اعلام کرده است که از سپتامبر ۲۰۲۳ تاکنون حدود ۳ میلیون افغان از پاکستان و ایران به‌طور اجباری یا اختیاری برگشته‌اند؛ از این میان بیش از دو میلیون نفر در سال جاری وارد کشور شده‌اند.
بر مبنای آمار این نهاد، ۶۰ درصد بازگشت‌کنندگان زیر ۱۸ سال سن دارند.
برنامه اسکان بشر سازمان‌ملل هشدار داده است که افغانستان اکنون با بحرانی بی‌سابقه، از بازگشت‌کنندگان مواجه است.
استفنی لوس، مدیر این برنامه در افغانستان، روز جمعه در ژنو به خبرنگاران گفت: «بسیاری از بازگشت‌کنندگان جایی برای رفتن در افغانستان ندارند، چون هرگز در افغانستان زندگی نکرده‌اند.»
به گفته او «۶۰ درصد کسانی که بازگشته‌اند زیر ۱۸ سال سن دارند، بنابر این نه روابط اجتماعی دارند و نه شبکه حمایتی. خطر جدی برای آن‌ها وجود دارد که برای بقا به مسیر نادرست سوق داده شوند.»
خانم لوس یادآور شد که فرمان‌های طالبان مبنی بر منع آموزش، اشتغال و تردد دختران و زنان بدون همراه مرد، چالش بزرگی برای زنان و دختران بازگشت‌کننده ایجاد می‌کند.
او گفت: «آن‌ها به کشوری بازگردانده می‌شوند که آموزش برای دختران وجود ندارد، جایی که عملا نمی‌دانند به کجا بروند، و به‌ویژه برای زنان و دختران هیچ فرصت توسعه اجتماعی یا اقتصادی فراهم نیست.»
مدیر برنامه اسکان بشر سازمان‌ملل به خانواده‌هایی اشاره کرد که سرپرست آن‌ها زنانند و افزود: «آن‌ها حتی برای رفتن نزد داکتر هم نمی‌توانند بدون همراهی مرد از خانه بیرون شوند.»
با توجه به گستردگی نیازها در سراسر افغانستان، خانم لوس تأکید کرد که بازسازی زندگی مردم فراتر از کمک‌های اضطراری است. او گفت: «مردم نیاز به دسترسی به خدمات اولیه، آب و سیستم بهداشتی دارند. و در مجموع، به فرصت‌های معیشتی نیاز دارند تا بتوانند زندگی خود را با کرامت بگذرانند و از خانواده‌هایشان حمایت کنند.»
او گفت که ادغام دوباره شمار زیادی از آوارگان، تلاش‌های عظیمی از سوی جامعه جهانی و مقامات افغانستان را می‌طلبد؛ «این نوعی بحران انسانی است، اما به رویکردهای نظام‌مند، بومی‌محور و سرمایه‌گذاری قوی در خدمات پایه، زیرساخت‌ها، راهکارهای مسکن و فرصت‌های معیشتی نیاز است.»
خانم لوس از جامعه جهانی خواست افغانستان و مردم آن، به‌ویژه زنان و دختران را فراموش نکنند و اطمینان حاصل کنند که بودجه کافی برای زندگی با کرامت آن‌ها فراهم شود.