مقام‌های پاکستانی روز دوشنبه اعلام کردند که در پی تصمیم حکومت مبنی بر عدم تمدید مهلت اقامت مهاجران افغان، روند اخراج اجباری آنان از سر گرفته شده است.
این تصمیم حدود ۱.۴ میلیون افغان را متاثر می‌کند که کارت اقامت (پی‌او‌آر) دارند و مهلت قانونی آن‌ها در پایان ماه جون تمام شده است.
علاوه بر دارندگان کارت‌های (پی‌او‌آر)، حدود ۸۰۰ هزار افغان دارای کارت‌های «شهروندی افغان» هستند. پولیس می‌گوید این افراد نیز به‌طور «غیرقانونی» در کشور زندگی می‌کنند و در ایالت‌های پنجاب، بلوچستان و ایالت سند بازداشت می‌شوند.
تصمیم روز دوشنبه با انتقاد کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان روبه‌رو شد.
طبق گزارش ماه جون کمیساریای عالی سازمان ملل، دست‌کم ۱.۲ میلیون افغان در سال جاری از ایران و پاکستان به‌طور اجباری به افغانستان بازگردانده شده‌اند. بازگرداندن مهاجران در چنین مقیاسی، می‌تواند وضعیت شکننده افغانستان را بی‌ثبات‌تر کند.
در یک اطلاعیه دولتی به تاریخ ۳۱ جولای که به‌دست خبرگزاری آسوشیتدپرس رسیده، تصمیم پاکستان برای بازگرداندن تمام شهروندان افغان دارای کارت‌های منقضی‌شده (پی‌او‌آر) تأیید شده است.
در این اطلاعیه آمده است افغان‌هایی که پاسپورت معتبر و ویزای پاکستانی ندارند، به‌طور غیرقانونی در کشور حضور دارند و باید طبق قوانین مهاجرتی پاکستان به کشور خود بازگردند.
دو مقام دولتی و امنیتی پاکستان به آسوشیتدپرس گفته‌اند که پولیس در سراسر پاکستان افغان‌ها را برای انتقال به گذرگاه‌های مرزی بازداشت می‌کند. آن‌ها افزودند که پولیس دستور یافته است که خانه‌به‌خانه رفته و افرادی را که به‌طور غیرقانونی زندگی می‌کنند، شناسایی و بازداشت کند.
شکیل‌خان، کمیسار امور مهاجران افغان در ایالت خیبر پختونخواه، گفت: «مهاجران افغان که به‌طور غیرقانونی در پاکستان زندگی می‌کنند، به‌گونه‌ای محترمانه به کشورشان بازگردانده می‌شوند.»
او افزود این عملیات جدید مهم‌ترین گام در راستای اجرای دستور حکومت فدرال است.
رحمت‌الله، یک مرد ۳۵ ساله افغان، گفت خانواده‌اش دهه‌ها پیش به شهر پیشاور در شمال‌غرب پاکستان مهاجرت کرده‌اند و اکنون در حال آماده‌شدن برای بازگشت به افغانستان‌اند.
او گفت: «من پنج فرزند دارم و نگران هستم که آن‌ها از تحصیل باز بمانند. من این‌جا به دنیا آمده‌ام، فرزندانم نیز این‌جا به دنیا آمده‌اند، اما حالا باید برگردیم.»
میلیون‌ها افغان در چهار دهه گذشته برای فرار از جنگ، بی‌ثباتی سیاسی و مشکلات اقتصادی به پاکستان پناه برده‌اند. این دور جدید اخراج‌ها در پی سرکوب سراسری آغاز شده که در سال ۲۰۲۳ علیه اتباع خارجی بدون اسناد اقامت قانونی راه‌اندازی شد.
قیصرخان افریدی، سخنگوی آژانس پناهندگان سازمان ملل، نسبت به اقدامات اخیر حکومت پاکستان عمیقا ابراز نگرانی کرد. او در بیانیه‌ای اخراج اجباری مهاجران افغان را «نقض تعهدات بین‌المللی» خواند و از پاکستان خواست تا «رویکردی انسانی در پیش گیرد و اطمینان حاصل کند که بازگشت افغان‌ها به‌صورت داوطلبانه، تدریجی و همراه با حفظ کرامت انسانی انجام می‌شود.»
افریدی گفت: «ما از حکومت می‌خواهیم که بازگرداندن اجباری را متوقف کند و روند بازگشت را به‌صورت داوطلبانه، تدریجی و با حفظ کرامت انسانی پیش ببرد. بازگشت گسترده و شتاب‌زده می‌تواند زندگی و آزادی مهاجران افغان را به خطر بیندازد و همچنین موجب بی‌ثباتی نه‌تنها در افغانستان، بلکه در سراسر منطقه شود.»