بازرس ویژه ایالات متحده برای بازسازی افغانستان (سیگار) در گزارش نهایی خود به کانگرس ایالات متحده، هشدار داده است که ثبات پولی و عملکرد بانک مرکزی افغانستان که تحت سلطه طالبان قرار دارد، کاملاً به کمک‌های نقدی دالر سازمان ملل وابسته است.
این نهاد گفته است که در صورت توقف این کمک‌ها، بانک مرکزی قادر نخواهد بود نرخ تبادله افغانی را کنترول کند یا نقدینگی مورد نیاز بازار را فراهم سازد. این نهاد هشدار داده که بدون کمک‌های نقدی، اقتصاد زیر سلطه طالبان فرو می‌پاشد.
به نوشته سیگار، انزوای کامل طالبان از نظام بانکی جهانی، نبود تخصص در اداره بانک مرکزی و ناتوانی در چاپ یا جایگزینی پول، از دلایل اصلی این بحران است و در چنین شرایطی، کمک‌های دالری سازمان ملل نقشی کلیدی در جلوگیری از فروپاشی اقتصادی ایفا کرده‌است.
این پول‌ها به‌گونه منظم از سال ۲۰۲۲ به افغانستان انتقال یافته‌اند و به حساب‌هایی در یکی از بانک‌های خصوصی کابل سپرده می‌شوند. اگرچه سازمان ملل می‌گوید این وجوه به طالبان داده نمی‌شوند، اما سیگار نوشته است که این پول‌ها به‌گونه مستقیم و غیرمستقیم در خدمت حکومت طالبان قرار گرفته‌اند. این نهاد گفته است طالبان از این منابع برای کسب درآمد، حفظ ثبات بازار، مشروعیت‌بخشی به نظام خود استفاده کرده است.
به‌باور سیگار، کمک‌های دالری به طالبان امکان داده است که برخی سیاست‌های پولی مانند کاهش محدودیت بر برداشت پول نقد را اجرا کنند و تا اندازه‌ای اثرات منفی محدودیت‌های اجتماعی، به‌ویژه علیه زنان، را کاهش دهند. این پول‌ها همچنین باعث شده‌اند نرخ تبادله در بازار نسبتاً باثبات باقی بماند.
سیگار: اگر کمک‌ها متوقف شوند، لیلام دالر جلو پائین آمدن ارزش نرخ افغانی را نخواهد گرفت
در این گزارش آمده است که در صورت توقف ناگهانی انتقال پول‌های نقدی، بانک مرکزی افغانستان نخواهد توانست با لیلام دالر، از کاهش ارزش افغانی جلوگیری کند. به گفته وزارت خارجه امریکا که به‌عنوان منبع در گزارش ذکر شده، چنین وضعیتی می‌تواند آثار فوری و منفی بر نرخ تبادله و ثبات مالی بگذارد.
سیگار از سازمان ملل پرسیده که کمک‌هایش تا چه زمانی ادامه خواهد داشت و این سازمان در پاسخ به پرسش سیگار گفته است که روند انتقال ماهانه بسته‌های نقدی تا پایان سال جاری میلادی ادامه خواهد یافت.
این کمک‌ها عمدتاً برای تأمین مالی برنامه‌های بشردوستانه نهادهای وابسته به سازمان ملل و پرداخت قراردادها در داخل افغانستان استفاده می‌شوند.
در گزارش سیگار نوشته شده است که ادامه این کمک‌ها از یک‌سو برای کاهش رنج‌های مردم و جلوگیری از بحران انسانی ضروری است، اما از سوی دیگر، به طالبان کمک کرده است تا بدون مشروعیت سیاسی جهانی، به حفظ و تقویت نظام خود ادامه دهند.