مرکز حقوق بشر در ایران در گزارشی نوشت که جمهوری اسلامی با اخراج گسترده مهاجران افغان، آنان را در معرض بحران انسانی تازه‌ای قرار داده است.
این سازمان حقوق بشری هشدار داده است که این اقدام مهاجران از جمله زنان و کودکان را در معرض خطر شدید نقض حقوق بشر از سوی طالبان قرار می‌دهد.
بر اساس این گزارش، بیش از یک میلیون افغان در سال جاری میلادی از ایران اخراج شده‌اند که نزدیک به ۶۰۰ هزار نفر از آنان تنها از ابتدای ماه جون تاکنون بازگردانده شده‌اند.
این سازمان براساس ارزیابی‌ها نوشته که ۷۰ درصد این بازگشت‌ها اجباری بوده و یک‌چهارم بازگشت‌کنندگان را کودکان تشکیل می‌دهند.
مرکز حقوق بشر در ایران تاکید کرده که این اخراج‌های دسته‌جمعی بدون بررسی فردی و بدون فرصت دفاع قانونی، ناقض اصل «عدم بازگرداندن» و ماده ۱۳ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی است.
براساس این اصول، ایران به عنوان کشور عضو، موظف به رعایت آنهاست.
اسفندیار آبان، پژوهشگر ارشد در این سازمان، گفت: «این اخراج‌ها، برای بسیاری از افغان‌ها آغاز یک بحران انسانی تازه است، به‌ویژه برای زنان و دخترانی که حکومت طالبان عملا آنان را از زندگی عمومی حذف کرده است.»
افزایش سرکوب مهاجران پس از جنگ ایران و اسرائیل
گزارش نوشته که در پی جنگ اخیر میان ایران و اسرائیل، مقام‌های جمهوری اسلامی با متهم کردن مهاجران افغان به جاسوسی برای اسرائیل، فضای بی‌اعتمادی و تبعیض را علیه جامعه مهاجر تشدید کرده‌اند.
سعید دهقان، وکیل برجسته حقوق بشر در این باره گفت: «مقصر جلوه دادن افغان‌ها به‌عنوان جاسوس اسرائیل و استفاده از زبان تحقیرآمیز علیه آنان، تحریک مستقیم به تبعیض و خشونت نژادی است و بر اساس ماده ۲۰ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی ممنوع است.»
شهادت‌هایی از بدرفتاری با مهاجران
مرکز حقوق بشر در ایران در گزارش خود به روایت‌هایی از ضرب‌وشتم، پاره کردن و تخریب اسناد هویتی، بازداشت خودسرانه و مصادره اموال مهاجران اشاره کرده است.
مهاجران افغان گفته‌اند که حتی آنانی که دارای مدارک قانونی اقامت در ایران بوده‌اند مورد آزار و اذیت و اخراج اجباری قرار گرفته‌اند.
یکی از مهاجران افغان که ۳۰ سال در ایران زندگی کرده، گفت: «حتی کسانی که ویزا و پاسپورت داشتند، مأموران جلوی چشمشان مدارکشان را پاره کردند. بسیاری مورد ضرب‌وشتم قرار گرفتند. زنان، کودکان، حتی سالمندان در امان نبودند.»
بازگشت به افغانستان، بازگشت به جهنم برای زنان
این سازمان در ارزیابی خود نوشته که زنان افغان با بازگشت، به سرزمینی می‌روند که در آن حق آموزش، کار، سفر و حتی درمان از آنان سلب شده است.