با شدتگرفتن موج بازگشت اجباری مهاجران افغان از ایران، انتقادها از آنچه «رفتار تبعیضآمیز طالبان» میان بازگشت کنندهها از ایران و پاکستان توصیف میشود، در شبکههای اجتماعی بازتاب یافته است.
در حالیکه سال گذشته بازگشت مهاجران از پاکستان با برگزاری چندین نشست رسمی و دخالت نهادهای امنیتی و ملکی طالبان همراه بود، در پی بازگشت هزاران مهاجر از ایران، تاکنون گزارشی از اقدام مشابه یا واکنش رسمی این گروه منتشر نشده است.
گزارشهای منتشرشده از مرز اسلامقلعه حاکی از کمبود خدمات اولیه برای بازگشتیهای افغان از ایران است، طوری که صدها باشنده هرات به کمک بازگشت کنندگان شتافتهاند.
وضعیتی که برخی منابع آن را با اقدامات طالبان در واکنش به موج اخراج مهاجران از پاکستان در پاییز سال گذشته مقایسه کردهاند. در آن زمان، بهنقل از رسانههای داخلی، در تاریخ ۲۷ سنبله ۱۴۰۲ نشستی با حضور معاون سیاسی رئیسالوزرا، لوی درستیز وزارت دفاع و معین وزارت داخله برگزار شد که هدف آن هماهنگی در زمینه رسیدگی به مهاجران بازگشتی از پاکستان عنوان شده بود.
دو هفته بعد، در ۱۲ میزان، وزارت مهاجرین در ننگرهار جلسهی اضطراری برگزار کرد تا روند کمکرسانی در مرزهای شرقی را هماهنگ سازد. حتی در ۱۹ جدی همان سال، رئیسالوزرا در دیدار با مولانا فضلالرحمان، رهبر جمعیت علمای اسلام پاکستان، خواستار توقف «رفتارهای ظالمانه» با مهاجران افغان شد و از نگرانیهای انسانی سخن گفت.
با وجود گستردگی روند اخراج مهاجران افغان از ایران، تنها بازدید رسمی از سوی مقامهای بلندپایه طالبان تاکنون مربوط به سفر مولوی عبدالسلام حنفی، معاون اداری رئیسالوزرا و رئیس کمیسیون عالی رسیدگی به مشکلات مهاجرین، به بندر اسلامقلعه بوده است. او در جریان این سفر، ضمن نظارت از روند بازگشت مهاجران، سنگ بنای یک شهرک مهاجرین را نیز گذاشت؛ پروژهای که بهگفته منابع آگاه، ساخت آن ممکن است ماهها بهطول انجامد.
منابع محلی در هرات نیز گزارش میدهد که مقامات محلی این ولایت برای مدیریت موج گسترده اخراج مهاجرین، به اتحادیههای صنفی و شرکتهای تجارتی هرات متوصل شدهاند.
در همین حال، وزارت امور مهاجرین و عودتکنندگان اعلام کرده که روز یکشنبه، (۱۷ سرطان) در نشست اداری این وزارت که به ریاست مولوی عبدالکبیر، سرپرست وزارت مهاجرین، برگزار شد، گفته شده است که «مشکلات مهاجران در بندر اسلامقلعه حل شده، مواد و تجهیزات لازم بهموقع رسیده، فعالیتهای اجراییوی تسریع و روند ثبتنام مهاجران بهگونه منظم ادامه دارد.» این در حالیست که تصاویر متعددی از موج کمک رسانی مردمی به به بازگشت کننده ها حکایت دارد.
کاربران شبکههای اجتماعی نیز با مقایسه نحوه رسیدگی طالبان به مشکلات مهاجران در مرزهای ایران و پاکستان، به بیتفاوتی این گروه در قبال بازگشتیهای از ایران واکنش نشان دادهاند.
یک کاربر در شبکههای اجتماعی با انتشار تصویری از مهاجران سرگردان در این مرز نوشته است: «ببین تفاوت را از کجاست تا به کجا؟ زمانی که مهاجرین از پاکستان وارد تورخم شدند، وزارت دفاع با موتر، امکانات و حمایت گسترده از آنان استقبال کرد؛ اما حالا در اسلامقلعه حتی خبری از حمایت غذایی نیست، چه رسد به پناهگاه و بهداشت.»
روند اخراج مهاجران افغان در ایران به ویژه پس از اعلام آتشبس میان ایران و اسرائیل، افزایش کمسابقهای داشته است.