صدها تن از باشندگان هرات روز جمعه برای ارائه خدمات و کمک به مهاجران تازه وارد از ایران به اسلام‌قلعه رفتند. عبدالقدوس خطیبی از مسئولان حرکت مردمی «همیاری و همدلی» گفت حدود ۳۰۰ موتر به ابتکار شهروندان هرات به اسلام‌قلعه رفته تا مهاجران را به‌گونه رایگان به داخل شهر منتقل کنند.
او به خبرنگاران گفت که این اقدام صرفاً با حمایت و هماهنگی مردمی انجام شده است.
همزمان، عبدالقدیر صالحی، مسئول خانه مهر در هرات، اعلام کرد که چندین بس مسافربری با همکاری شماری از بازرگانان و شهروندان هرات، روز جمعه از این شهر به‌سوی کابل و سایر ولایت‌ها حرکت کرده‌اند تا بخشی از مهاجران بازگشتی را به ولایت‌های اصلی‌شان منتقل کنند.
او می‌گوید مهاجران بازگشته به دلیل کمبود وسایل حمل و نقل با مشکل مواجه‌اند.
ویدیوهایی که به افغانستان اینترنشنال رسیده، نشان می‌دهد شماری از داوطلبان در جریان انتقال مهاجران، در داخل موترها آب و مواد غذایی توزیع می‌کنند.
همزمان با فعالیت‌های امدادی در بخش حمل و نقل و توزیع مواد غذایی، شماری از دختران نیز داوطلب در مرز اسلام‌قلعه حضور پیدا کرده‌اند تا در روند ثبت نام خانواده‌های بازگشت‌کننده همکاری کنند.
مشارکت شرکت‌ها و نهادهای تجارتی در امدادرسانی
شماری از شرکت‌های تجارتی نیز در روند کمک‌رسانی به مهاجران بازگشتی مشارکت کرده‌اند. به گفته منابع محلی، این شرکت‌ها که در زمینه‌های مختلف اقتصادی فعالیت دارند، بخشی از امکانات خود را برای تأمین آب آشامیدنی، مواد غذایی، دارو و خدمات ترانسپورت در اختیار مهاجران گذاشته‌اند.
یکی از مسئولان این شرکت‌ها، که نخواست نامش فاش شود، به افغانستان اینترنشنال گفت بخش قابل‌توجهی از نیازهای روزانه، به‌ویژه غذا، آب و ترانسپورت، توسط نهادهای تجارتی در هرات و به گونه داوطلبانه تأمین می‌شود.
به گفته او، چندین شرکت تجارتی ده‌ها موتر مسافربری را برای انتقال شهروندانی که به هرات می‌رسند آماده ساخته تا زمینه انتقال آنان به دیگر ولایت‌ها را فراهم سازد.
مسئولان محلی و فعالان مدنی می‌گویند که ظرفیت موجود برای انتقال مهاجران به ولایت‌های دوردست بسیار محدود است و تاکنون برنامه مشخصی از سوی نهادهای حکومتی یا بین‌المللی برای مدیریت این مرحله اعلام نشده است.
برخی خانواده‌ها ناچار شده‌اند شب را در مکان‌های موقت یا فضای باز سپری کنند، در حالی‌که به غذا، آب، خدمات صحی و سرپناه مناسب دسترسی ندارند.
شاهدان عینی از بروز مشکلات جدی در روند رسیدگی به مهاجران بازگشتی در مرز اسلام‌قلعه و شهر هرات خبر می‌دهند.
به‌گفته منابع محلی، تأخیر در انتقال افراد از مرز به داخل شهر، کندی در روند ثبت نام، تأخیر در توزیع کمک‌های نهادهای بین‌المللی و نبود خیمه یا محل مناسب برای اسکان موقت، از مهم‌ترین چالش‌های جاری به‌شمار می‌رود.
با افزایش شمار بازگشت‌کنندگان، ظرفیت نهادهای امدادی و اداری محدودتر شده و مقام‌های محلی طالبان تاکنون برنامه مشخصی برای پاسخ‌گویی به این وضعیت اعلام نکرده‌اند.