یک مقام ایرانی روز دوشنبه گفت که مذاکرات با حکومت طالبان درباره حقآبه از رودخانه هلمند نتیجه ملموسی نداشته است.
سخنگوی صنعت آب ایران گفت که طالبان به تعهدات آبی میان دو کشور عمل نکرده و مقدار کمی آب به جمهوری اسلامی داده است.
عیسی بزرگزاده، سخنگوی صنعت آب ایران روز دوشنبه در یک نشست خبری گفت: «طبق معاهده ۱۳۵۱ افغانستان موظف است سهم مشخصی از آب رودخانه هیرمند را به ایران تحویل دهد، با این حال، از ابتدای سال آبی جاری تاکنون فقط حدود ۱۱۹ میلیون مترمکعب آب وارد کشور شده است، رقمیکه با حجم مورد انتظار فاصله معناداری دارد.»
وی افزود: «اگرچه نشست اخیر کمیساران دو کشور برگزار شده و فضای مذاکره همچنان باز است، اما تا این لحظه خروجی ملموسی حاصل نشده است.»
او با تاکید بر «رفتار منطقی و پایبندی به معاهدات بینالمللی» در خصوص معاهدات آبی گفت که ایران خشکسالی منطقه را به رسمیت میشناسد، اما معتقد است حتی با لحاظ کردن شرایط خشکسالی، باید ورودی آب به کشور بیش از میزان فعلی باشد.
او با اشاره به وضعیت وخیم تامین آب در مناطق شرقی این کشور گفت که از کشورهای همسایه انتظار دارند در چارچوب عرفهای منطقهای و قوانین بینالمللی، به تعهدات خود پایبند بمانند.
طالبان پیوسته تاکید دارد که به معاهدات آبی میان دو کشور عمل کرده است. اخیرا امیرخان متقی وزیر خارجه طالبان در سفر به ایران گفت که به معاهده آبی میان دو کشور عمل کردهاند. او گفت که علیرغم خشکسالی در افغانستان مقدار زیادی آب به ایران سرازیر شده است.
متقی گفت که این گروه رساندن آب به ایران را مسئولیتی «شرعی و اسلامی» میداند. او گفت: «تلاش ما این است که آب هدر نرود و بهخوبی به طرف ایرانی برسد.»
وی افزود: «این مسئولیت شرعی و اسلامی ماست که کمک کنیم. این اقدام را هم ثواب میدانیم و هم در قالب سیاست، مثبت تلقی میکنیم. مردم ایران که صدای مرا میشنوند، اطمینان داشته باشند که ما در این زمینه نیت بدی نداریم.»
او دلیل نپرداختن حقآبه را «خشکسالی» عنوان کرد و گفت که خشکسالی موجود در بلوچستان، نیمروز، هلمند و فراه نیز وجود دارد. متقی خاطرنشان کرد که اگر خشکسالی نباشد، آب به سمت ایران جاری خواهد بود، همانطور که از یک ماه گذشته تاکنون آب به ایران میرسد.
مسئله آب همواره از موضوعات مورد بحث میان مقامات جمهوری اسلامی ایران و طالبان بوده است. برخی مقامات ایرانی ادعا کردهاند که طالبان با سدسازی مانع ورود آب به سیستان و بلوچستان شدهاند.
برخی دیگر مدعی شدهاند که طالبان به عمد آب را منحرف میکند. با این حال، متقی بدون نام بردن از سدسازی این گروه در ولایات مرزی تاکید کرد که هدف این است که آب ضایع نشود.
معاهده هیرمند در سال ۱۳۵۱ هجری شمسی میان محمد موسی شفیق، نخستوزیر وقت دولت شاهی افغانستان، و امیرعباس هویدا، نخستوزیر وقت ایران، امضا شد.