واشنگتن با طرح رهبری جدید سوریه برای جذب هزاران جنگجوی خارجی سابق در ارتش که پیش‌تر با حکومت بشار اسد جنگیده‌اند، موافقت ضمنی دارد. این موافقت به شرطی است که روند جذب به‌طور شفاف انجام شود. موضوعی که نماینده ویژه رئيس‌جمهور امریکا در امور سوریه آن را تایید کرده است.
خبرگزاری رویترز دوشنبه ۱۲ جوزا به نقل از سه مقام وزارت دفاع سوریه نوشت که بر پایه این طرح، حدود سه هزار و ۵۰۰ جنگجوی خارجی - عمدتا اویغورهای چینی و شهروندان کشورهای همسایه - در یگان تازه‌تاسیس «لشکر ۸۴ ارتش سوریه» سازمان‌دهی خواهند شد.
این یگان از ترکیب نیروهای سوری و خارجی تشکیل می‌شود.
توماس باراک، سفیر امریکا در ترکیه که ماه گذشته به‌عنوان نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور سوریه منصوب شد، در پاسخ به خبرنگار رویترز در دمشق، درباره موضع واشنگتن نسبت به این طرح گفت: «می‌توان گفت به شرط شفافیت، تفاهمی وجود دارد.»
او افزود که حفظ این نیروها - که بسیاری از آن‌ها به رهبری جدید سوریه وفادارند - در چارچوب یک ساختار دولتی، بهتر از رها کردنشان در فضای بی‌ساختار است.
پس از حدود ۱۳ سال جنگ داخلی در سوریه میان گروه‌های شورشی و حکومت بشار اسد، سرنوشت جنگجویان خارجی عضو گروه «تحریر الشام» (HTS)، یکی از مهم‌ترین موانع نزدیکی دولت جدید سوریه با غرب بوده است.
تحریر الشام که روزگاری شاخه‌ای از القاعده به‌شمار می‌رفت، سال گذشته با کنار زدن اسد، قدرت را در دمشق به دست گرفت.
تا اوایل ماه می، ایالات متحده خواستار آن بود که نیروهای خارجی به‌طور گسترده از ساختارهای امنیتی سوریه کنار گذاشته شوند اما پس از سفر رئيس‌جمهور امریکا به خاورمیانه در اردیبهشت ماه، رویکرد واشنگتن نسبت به دمشق دگرگون شد.
ترامپ ضمن لغو تحریم‌های دوران اسد، در ریاض با احمد الشرع، رئیس‌جمهور موقت سوریه، دیدار کرد و توماس باراک، یکی از نزدیک‌ترین دوستانش را به‌عنوان فرستاده ویژه در سوریه منصوب کرد.
دو منبع نزدیک به وزارت دفاع سوریه به رویترز گفته‌اند الشرع و مشاورانش در گفت‌وگو با طرف‌های غربی استدلال کرده‌اند که جذب جنگجویان خارجی در ارتش، خطر امنیتی کمتری دارد تا رها کردن آن‌ها؛ چرا که در صورت کنار گذاشتن ایشان، ممکن است دوباره جذب القاعده یا داعش شوند.
وزارت خارجه امریکا و سخنگوی دولت سوریه از اظهار نظر درباره این موضوع خودداری کرده‌اند.
نگرانی‌های بیجینگ از حضور اویغورها در ارتش سوریه
هزاران مسلمان سنی از کشورهای مختلف در آغاز جنگ داخلی سوریه برای جنگ با حکومت اسد به صفوف شورشیان پیوستند. حکومتی که با حمایت شبه‌نظامیان شیعه مورد حمایت جمهوری اسلامی، در برابر مخالفان مقاومت می‌کرد.
برخی از این نیروها، گروه‌های مستقل تشکیل دادند و برخی دیگر به گروه‌هایی چون داعش پیوستند که مدت کوتاهی خلافت خودخوانده‌ای در سوریه و عراق اعلام کرد و سپس با شکست مواجه شد.
نیروهای خارجی در گروه تحریر الشام به‌عنوان رزمندگانی وفادار، منضبط و آموزش‌دیده شناخته شدند و بخش عمده‌ای از یگان‌های نخبه انتحاری این گروه را تشکیل دادند.
آن‌ها پس از جدایی تحریر الشام از القاعده، با داعش و دیگر شاخه‌های القاعده نیز جنگیدند.
اویغورهای چینی و شهروندان آسیای میانه عمدتا عضو گروه «حزب اسلامی ترکستان» (TIP) هستند؛ گروهی که دولت چین آن را سازمانی تروریستی می‌داند.
یک مقام سوری و یک دیپلومات خارجی به رویترز گفتند که بیجینگ از دمشق خواسته است تا نفوذ این گروه را محدود کند.
سخنگوی وزارت خارجه چین در واکنش گفت: «چین امیدوار است سوریه با همه اشکال تروریسم و افراط‌گرایی مقابله کند و به نگرانی‌های جامعه جهانی پاسخ دهد.»
عثمان بغرا، مقام سیاسی حزب اسلامی ترکستان، در بیانیه‌ای کتبی به رویترز اعلام کرد که این گروه به‌طور رسمی منحل و در ارتش سوریه ادغام شده است.
او نوشت: «در حال حاضر، این گروه کاملا تحت فرمان وزارت دفاع سوریه فعالیت می‌کند، تابع سیاست ملی است و هیچ ارتباطی با نهادها یا گروه‌های خارجی ندارد.»
تابعیت سوری برای جهادی‌ها و انتصاب‌های جنجالی
در ماه جدی ۱۴۰۳، انتصاب شماری از نیروهای جهادی خارجی عضو گروه تحریر الشام به مقام‌های ارشد نظامی، نگرانی‌هایی را در دولت‌های غربی برانگیخت و درباره جهت‌گیری دولت اسلام‌گرای جدید سوریه، تردیدهایی ایجاد کرد.
تا زمانی که دیدار تاریخی ترامپ و الشرع برگزار شد، یکی از اصلی‌ترین محورهای اختلاف با واشنگتن و دیگر دولت‌های غربی، درخواست برای تعلیق این انتصابات و اخراج نیروهای خارجی از ارتش سوریه بود.
الشرع اعلام کرده که ممکن است به جنگجویان خارجی و خانواده‌های آن‌ها به‌دلیل نقش‌شان در سرنگونی اسد، تابعیت سوری اعطا شود.
عباس شریفا، کارشناس گروه‌های جهادی در دمشق، به رویترز گفت نیروهایی که در ارتش جذب شده‌اند، «وفاداری خود را به رهبری سوریه نشان داده‌اند و از نظر ایدئولوژیک غربال شده‌اند».
او هشدار داد: «اگر این نیروها را کنار بگذارید، طعمه داعش یا دیگر گروه‌های افراطی می‌شوند.»