ان‌بی‌سی‌نیوز به نقل از پنج منبع آگاه گزارش داد که دولت ترامپ در حال بررسی طرحی برای انتقال دایمی تا یک میلیون فلسطینی از نوار غزه به لیبیا است. این شبکه افزود این طرح در مرحله‌ای جدی قرار دارد و مذاکراتی در این‌باره با رهبری لیبیا انجام شده است.
به گزارش شبکه ان‌بی‌سی نیوز، در ازای پذیرش اسکان فلسطینیان، امریکا احتمالا میلیاردها دالر از دارایی‌های بلوکه‌شده لیبیا را آزاد خواهد کرد.
این شبکه تاکید کرده است که هرچند هنوز توافق نهایی در این زمینه حاصل نشده، اما این طرح به اندازه‌ای جدی بوده که کاخ سفید آن را با مقامات لیبیا در میان گذاشته است.
به گفته دو منبع آگاه و یک مقام پیشین امریکایی، اسرائیل نیز در جریان این گفت‌وگوها قرار دارد.
با این حال، وزارت امور خارجه و شورای امنیت ملی امریکا به پرسش‌های شبکه ان‌بی‌سی نیوز پاسخ ندادند. مقام‌های دولت اسرائیل نیز از اظهار نظر در این‌باره خودداری کردند.
باسم نعیم، از مقام‌های ارشد حماس، گروهی که از سوی امریکا به‌عنوان یک سازمان «تروریستی» شناخته می‌شود، در واکنش به این گزارش اعلام کرد: «حماس از هیچ‌گونه گفت‌وگویی درباره انتقال فلسطینی‌ها به لیبیا اطلاع ندارد.»
او افزود: «فلسطینی‌ها عمیقا به سرزمین خود دلبسته‌اند، آماده‌اند تا آخرین نفس برای دفاع از خاک، خانواده و آینده فرزندان‌شان بجنگند و تنها خودشان حق دارند درباره سرنوشت‌شان تصمیم بگیرند.»
ابهام در جزئیات و چالش‌های اجرایی
در حالی که هنوز مشخص نیست چه تعداد از فلسطینی‌های غزه داوطلبانه حاضر به مهاجرت به لیبیا خواهند شد، یکی از گزینه‌های مورد بحث در کاخ سفید ارائه مشوق‌های مالی از جمله مسکن رایگان و کمک‌هزینه زندگی به آوارگان فلسطینی است.
با این حال، جزئیات اجرای طرح مبهم است و اسکان دایمی یک میلیون نفر در لیبیا با موانع بزرگ اقتصادی، لجستیکی و سیاسی مواجه خواهد شد.
طبق آخرین آمار رسمی سازمان اطلاعات مرکزی امریکا، سیا، جمعیت فعلی لیبیا حدود ۷.۳۶ میلیون نفر است و اضافه شدن یک میلیون نفر به این جمعیت مانند آن خواهد بود که ایالات متحده ۴۶ میلیون نفر را در خاک خود بپذیرد.
در حال حاضر لیبیا با بی‌ثباتی عمیق سیاسی، درگیری‌های داخلی و حضور دو دولت رقیب، در غرب به رهبری عبدالحمید دُبیبه و در شرق تحت کنترول خلیفه حفتر، دست‌وپنجه نرم می‌کند.
دولت امریکا نیز شهروندانش را از سفر به لیبیا به‌دلیل خطرات امنیتی از جمله تروریسم، ماین‌های عمل‌نکرده، ربایش و درگیری‌های مسلحانه منع کرده است.
دولت دُبیبه پاسخی به درخواست اظهار نظر نداده و ارتش ملی لیبیا به رهبری حفتر نیز واکنشی به این خبر نشان نداده است.
گزینه‌های حمل‌ونقل: هوا، زمین یا دریا؟
منابع آگاه می‌گویند که مقام‌های امریکایی تمامی گزینه‌های ممکن برای انتقال فلسطینی‌ها از غزه به لیبیا، شامل راه‌های هوایی، زمینی و دریایی را در دست بررسی دارند. اما نبود فرودگاه در غزه بدان معناست که ابتدا باید فلسطینی‌ها به نزدیک‌ترین فرودگاه منطقه، یعنی قاهره، منتقل شوند که حدود ۳۲۰ کیلومتر با غزه فاصله دارد.
فاصله غزه تا بنغازی، دومین شهر بزرگ لیبیا، حدود ۲۱۰۰ کیلومتر است. در صورت استفاده از اتوبوس‌های مسافربری شهری، که معمولا ۵۵ نفر ظرفیت دارند، جابه‌جایی یک میلیون نفر نیازمند هزاران اتوبوس و سفر خواهد بود.
در صورت بهره‌گیری از کشتی‌های مسافربری که پیش‌تر در جریان جنگ داخلی لیبیا در ۲۰۱۱ برای تخلیه شهروندان به‌کار رفته بودند، هر کشتی در حالت ایده‌آل می‌تواند تا دو هزار نفر را جابه‌جا کند. اما انجام چنین ماموریتی مستلزم صدها سفر چندروزه است که با هزینه، تاخیر و پیچیدگی‌های بسیاری همراه خواهد بود.
چشم‌انداز ترامپ برای غزه پس از جنگ
طرح اسکان فلسطینی‌ها در لیبیا بخشی از چشم‌انداز دونالد ترامپ برای دوران پس از جنگ در غزه است. او در ماه فبروری اعلام کرده بود که امریکا قصد دارد کنترول نوار غزه را به‌دست بگیرد و آن را به «ریویرا خاورمیانه» تبدیل کند.
به گفته دو مقام فعلی دولت، یک مقام پیشین امریکایی و دو منبع مطلع، ترامپ گفته بود: «ما این منطقه را توسعه می‌دهیم، هزاران شغل ایجاد می‌کنیم، و آن را به افتخار خاورمیانه تبدیل خواهیم کرد.»
با این حال، ترامپ تاکید کرده که برای اجرای این طرح، فلسطینی‌ها باید به‌طور دایمی به جایی دیگر منتقل شوند: «در حال حاضر نمی‌توان در غزه زندگی کرد. باید یک مکان دیگر پیدا کنیم که باعث خوشحالی مردم شود... جایی که در آن کشته نشوند یا مورد اصابت چاقو و گلوله قرار نگیرند.»
او گفته بود: «مردم نباید به غزه بازگردند.»
این اظهارات، حتی برخی از نزدیک‌ترین دستیاران ترامپ مانند مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، را غافلگیر کرد و واکنش‌هایی منفی از سوی متحدان عرب امریکا و قانون‌گذاران هر دو حزب در کنگره به‌دنبال داشت.
لیندزی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه و متحد ترامپ، در آن زمان گفت: «باید ببینیم جهان عرب چه می‌گوید، اما این طرح در سطوح زیادی مسئله‌ساز خواهد بود.»
در ماه مارچ، امریکا و اسرائیل همچنین پیشنهاد مصر برای بازسازی غزه بدون جابه‌جایی جمعی فلسطینی‌ها را رد کردند.
گزینه‌های جایگزین: سوریه پس از اسد؟
به گفته یک مقام ارشد دولت امریکا، یک مقام پیشین و یک منبع آگاه، دولت ترامپ کشورهای دیگری از جمله سوریه را نیز به‌عنوان محل احتمالی برای اسکان فلسطینی‌ها بررسی کرده است. یکی از گزینه‌ها انتقال فلسطینی‌ها به سوریه‌ای است که پس از برکناری بشار اسد در دسامبر، اکنون دارای رهبری جدید است.
ترامپ سه‌شنبه در عربستان سعودی اعلام کرد که تحریم‌های امریکا علیه سوریه لغو خواهد شد. او همچنین چهارشنبه نیز دیداری کوتاه با احمد شرع، رهبر جدید این کشور داشت، اقدامی که می‌تواند نخستین گام در جهت عادی‌سازی روابط میان دو کشور تلقی شود.
پس از آن وزیران امور خارجه امریکا و سوریه در ترکیه با یکدیگر دیدار کردند.