بوچ ویلمور و سونیتا ویلیامز، دو فضانورد امریکایی، پس از بیش از ۹ ماه حضور در ایستگاه فضایی بین‌المللی ، بعدازظهر سه‌شنبه با فرود در آب‌های سواحل فلوریدا به زمین بازگشتند. آنها برای انجام ماموریتی یک هفته‌ای به فضا رفته بودند.
ویلمور و ویلیامز، به همراه دو فضانورد دیگر، صبح سه‌شنبه از ایستگاه فضایی بین‌المللی جدا شده بودند.
در ماه‌های اخیر موضوع بازگرداندن این دو فضانورد به مسئله‌ای سیاسی در امریکا نیز بدل شده بود.
وب‌سایت آکسیوس در مطلبی به ماموریت جدید آنها: دوره بهبودی و عادت کردن به جاذبه زمین، پرداخته است.
چرا این موضوع مهم است؟
ضعف و تحلیل رفتن (آتروفی) عضلانی، کاهش تراکم استخوان و حتی تغییرات بینایی، از پیامدهای طبیعی ماموریت‌های طولانی‌مدت فضایی هستند. برخی از این تاثیرات، پس از بازگشت به زمین به‌سرعت برطرف می‌شوند، اما برخی دیگر ممکن است ماندگار باشند.
یکی از اثرات شاخص حضور طولانی‌مدت در شرایط ریزگرانش، آتروفی عضلانی است. هرچه ماموریت فضایی طولانی‌تر باشد، این تحلیل عضلانی شدیدتر خواهد بود. به‌گفته شنهاو شمر، استاد زیست‌شناسی در مؤسسه فناوری تخنیون اسرائیل، که در زمینه تحلیل عضلات تحقیق می‌کند، این مسئله برای زنان تاثیر بیشتری دارد زیرا زنان به‌طور طبیعی توده عضلانی و سطح تستوسترون کمتری نسبت به مردان دارند. همچنین تغییرات هورمونی و متابولیکی آنها در فضا، تحلیل عضلات و کاهش تراکم استخوان را تشدید می‌کند.
ناسا اعلام کرده است که ورزش‌های مقاومتی می‌توانند از این تحلیل جلوگیری کنند، به‌همین دلیل خدمه ایستگاه فضایی به‌طور متوسط روزانه دو ساعت تمرین ورزشی دارند.
اما حتی با این تمرینات، تحلیل عضلانی اجتناب‌ناپذیر است. علاوه بر آن، با کاهش تراکم استخوان، مقدار مواد معدنی در بخش‌های دیگر بدن افزایش می‌یابد که می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند افزایش سطح کلسیم در ادرار و تشکیل سنگ کلیه شود.
طبق یافته‌های ناسا، در نبود جاذبه زمین، استخوان‌های تحمل‌کننده وزن، هر ماه بین یک تا یک و نیم درصد از تراکم معدنی خود را از دست می‌دهند.
عددها چه می‌گویند؟
برنامه اولیه ویلمور و ویلیامز، اقامتی کوتاه و یک‌هفته‌ای در فضا بود. تاثیرات فیزیولوژیکی چنین سفری کاملا موقتی و برگشت‌پذیر بودند.
اما در ماموریت‌های طولانی‌مدت، تغییرات متابولیکی و فیزیولوژیکی می‌توانند دائمی باشند. برخی عضلات ظرف یک سال پس از بازگشت به زمین به حالت اولیه بازمی‌گردند، اما بازسازی برخی دیگر ممکن است دو تا چهار سال طول بکشد. بااین‌حال، میزان تحلیل عضلانی به فیزیولوژی و سن افراد نیز بستگی دارد.
افزایش موقت قد
هنگامی که اسکات کلی، فضانورد آمریکایی و برادر دوقلوی سناتور مارک کلی، پس از نزدیک به یک سال حضور در ایستگاه فضایی بین‌المللی به زمین بازگشت، حدود پنج سانتی‌متر بلندتر از قبل شده بود!
در شرایط ریزگرانش، دیسک‌های ستون فقرات گسترش می‌یابند و باعث کشیدگی موقت ستون فقرات می‌شوند. اما این اثر موقتی است و کمتر از دو روز پس از بازگشت، قد او دوباره به حالت قبل برگشت.
تاثیر بر بینایی
ریزگرانش می‌تواند بینایی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
به‌دلیل جابه‌جایی مایعات بدن به سمت سر، فشار بیشتری به چشم‌ها وارد می‌شود که می‌تواند مشکلاتی در بینایی ایجاد کند. طبق اعلام ناسا، بیش از نیمی از فضانوردان در فضا با علائم سندروم بینایی مرتبط با پروازهای فضایی (SANS) مواجه می‌شوند که به این جابه‌جایی مایعات مرتبط است.
چاره‌ی کار چیست؟ ناسا استفاده از کاف‌های فشاری روی پاها را پیشنهاد داده است تا مایعات بدن را در قسمت‌های پایین‌تر حفظ کند و از این تغییرات جلوگیری شود.
چالش‌های بازگشت به زمین
پس از فرود، فضانوردان معمولا مشکلات تعادلی و هماهنگی حرکتی دارند که ناشی از تغییر در حس عمقی بدن (proprioception) است. به همین دلیل، هنگام بازگشت، معمولا آنها را روی صندلی می‌نشانند تا فرصت سازگاری با جاذبه زمین را داشته باشند.
اما یک تغییر خوشایند هم وجود دارد!
گرت رایزمن، فضانورد سابق ناسا که ۹۵ روز در فضا بود، در مصاحبه‌ای با سی‌ان‌ان گفت که ریزگرانش حس بویایی و چشایی را کاهش می‌دهد. اما به‌محض بازگشت به زمین، این حس‌ها فورا برمی‌گردند.
او افزود: «لحظه‌ای که درِ شاتل را باز کردیم، اولین بوی زمین را استشمام کردم... و فوق‌العاده بود!»