استرالیا از دهم دسامبر (۱۹ قوس) به‌طور رسمی استفاده نوجوانان زیر ۱۶ سال از شبکه‌های اجتماعی را ممنوع می‌کند.

این اقدام نخستین نمونه از نوع خود در جهان است. طرفداران آن به مطالعات متعددی اشاره می‌کنند که نشان می‌دهد استفاده بیش از حد از اینترنت می‌تواند بر سلامت روانی نوجوانان تاثیر منفی داشته باشد.

اما مخالفان استدلال می‌کنند که شواهد قطعی کافی برای توجیه این قانون جدید وجود ندارد و این اقدام می‌تواند بیش از آن که سودمند باشد، زیان‌آور شود.

امی اوربن، روان‌شناس و مسئول برنامه سلامت روانی و دنیای دیجیتال در دانشگاه کمبریج به خبرگزاری فرانسه گفت که مغز نوجوانان تا اوایل دهه بیست زندگی آنان در حال رشد است.

به گفته او، حجم عظیمی از تحقیقات نشان می‌دهد که میان استفاده نوجوانان از فناوری و بدتر شدن سلامت روانی آنها ارتباطی وجود دارد.

خبرگزاری فرانسه نوشت با این‌حال، نتیجه‌گیری قطعی در مورد تاثیرات شبکه‌های اجتماعی بر نوجوانان دشوار است، چنانچه ممکن است جوانان به دلیل مشکلات روانی، به شبکه‌های اجتماعی روی آورند.

به گفته اوربن، تصمیم حکومت استرالیا برای منع استفاده نوجوانان از شبکه‌های اجتماعی فوق العاده مهم است، چون برای کشورهای دیگر و محققان این حوزه پنجره‌ای برای بررسی تاثیرات این تصمیم باز می‌کند.

همین اکنون پژوهشگران استرالیایی در حال جذب نوجوانان ۱۳ تا ۱۶ ساله برای مطالعات بیشتر هستند تا بررسی کنند این ممنوعیت چگونه بر سلامت آنان اثر می‌گذارد.

یک نظرسنجی سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۲۴ نشان داد که ۱۱ درصد نوجوانان به طور بی‌رویه از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند و نمی‌توانند این استفاده را کنترول کنند.

برخی تحقیقات ارتباط میان استفاده بیش‌ از حد از رسانه‌های اجتماعی با مشکلات بی‌خوابی، تصویر منفی از بدن، عملکرد ضعیف تحصیلی و فشارهای روانی را در نوجوانان نشان داده‌اند. یک پژوهش انجمن طبی امریکا در سال ۲۰۱۹ درباره دانش‌آموزان امریکایی نشان داد افرادی که بیش از سه ساعت در روز در شبکه‌های اجتماعی وقت می‌گذرانند، بیشتر از دیگران در معرض آسیب‌های روانی قرار دارند.

بر همین اساس، برخی متخصصان معتقدند اکنون زمان اقدام برای جلوگیری از شبکه‌های اجتماعی رسیده است.

کریستین هایم، روانپزشک در استرالیا به خبرگزاری فرانسه گفت که در بحث ممنوعیت شبکه‌های اجتماعی برای نوجوانان، «درباره مسائلی مثل قلدری سایبری، خطر خودکشی، دسترسی به سایت‌های مربوط به بی‌اشتهایی عصبی و خودآسیب‌زنی صحبت می‌کنیم.»

بنا به گفته هایم، شواهد درباره خطر این شبکه‌ها در حال افزایش است.

با این حال، اسکات گریفیتس از دانشکده علوم روان‌شناختی ملبورن باور دارد که احتمالاً به زودی مطالعاتی که به‌طور قطعی آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی را ثابت کند، به دست نخواهد آمد. اما به گفته او، اجرای این ممنوعیت در استرالیا ارزش امتحان کردن را دارد.

بر اساس یک نظرسنجی، بیش از سه‌چهارم بزرگسالان استرالیایی پیش از تصویب قانون، با آن موافق بودند.

با این حال، در یک نامه سرگشاده که بیش از ۱۴۰ پژوهشگر، فعال و کارشناس آن را امضا کرده‌اند، هشدار داده شد که این ممنوعیت «ابزاری بیش از حد زمخت و کلی» است.

آکسل برونس، استاد رسانه‌های دیجیتال در دانشگاه فناوری کوئینزلند، یکی از امضاکنندگان این نامه، گفت: «برخی می‌گویند که نوجوانان مضطرب‌تر شده‌اند، پس باید دلیلی وجود داشته باشد. پس بیایید شبکه‌های اجتماعی را ممنوع کنیم.»

او افزود که ممکن است اضطراب نوجوانان دلایل دیگری نیز داشته باشد.

در همین حال، برخی دانشگاهیان هشدار می‌دهند که این ممنوعیت می‌تواند نوجوانان را به سمت سایت‌های گمنام و افراطی‌تر سوق دهد.