روزنامه گاردین گزارش داد که جمهوری اسلامی در حال بررسی آزادسازی صدها هزار پناهجوی افغان در مرزهای غربی ایران و راهی کردن آنان به سوی عراق و ترکیه است. این اقدام بخشی از یک استراتژی تهاجمیتر و غافلگیرانهتر تهران پس از بمباران سایتهای هستهای ایران و اجرای مکانیسم ماشه است.
گاردین روز پنجشنبه، دهم میزان، نوشت که این راهبرد چندلایه تهران شامل گسترش برنامه موشکی، تقویت پدافند هوایی و تعلیق همکاری با بازرسان اتمی سازمان ملل است.
به نوشته این روزنامه بریتانیایی، تهدید به اعزام پناهجویان به سمت غرب، یادآور هشدار رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه است که تهدید کرده بود میلیونها پناهجوی سوری را به سمت اروپا روانه میکند.
براساس آمار، ایران در برهههایی میزبان حدود شش میلیون پناهجوی افغان بوده است. با این حال، عفو بینالملل گزارش داد که در سال ۲۰۲۵ یک میلیون نفر از این پناهجویان به افغانستان اخراج شدند؛ افرادی که پیشتر برای گریختن از فقر یا حکومت طالبان کشور خود را ترک کرده بودند.
عفو بینالملل اعلام کرد این اخراجهای گسترده پس از جنگ ۱۲ روزه میان جمهوری اسلامی ایران و اسرائیل شدت گرفته است و تخمین زده میشود که از زمان پایان جنگ تاکنون ۵۰۰ هزار افغان به آن سوی مرز بازگردانده شدهاند.
مقامهای جمهوری اسلامی آمارهای متفاوتی از تعداد پناهجویان افغان در ایران ارائه کردهاند، اما برآورد میشود که دستکم دو میلیون نفر بدون مدارک رسمی در ایران حضور دارند.
همچنین کمیساری عالی پناهندگان سازمان ملل پیشبینی کرده که ممکن است تا چهار میلیون افغان امسال به افغانستان اخراج شوند.
در سوم میزان، برخی منابع دیپلوماتیک و امنیتی هشدار دادند که گروه داعش میتواند از موج اخراج گسترده مهاجران افغان از ایران و پاکستان برای اهداف خود بهرهبرداری کند.
هانس-یاکوب شیندلر، هماهنگکننده پیشین کمیته سازمان ملل برای نظارت بر گروههای شبهنظامی، در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه هشدار داد: «خطر آنکه داعش خراسان افغانهای تازهوارد را بهعنوان منبع بالقوه برای جذب نیرو در نظر بگیرد، بالاست.»
او افزود داعش خراسان از اسد ۱۴۰۰ به جذب نیرو از میان اعضای ناراضی طالبان و نیز افغانهایی مشغول است که در ساختار حکومت جدید جایی ندارند.
یک منبع دیپلوماتیک اروپایی نیز به خبرگزاری فرانسه گفت: «ما میدانیم که برخی افغانها نه از سر اعتقاد، بلکه بهدلیل ضرورت اقتصادی به گروههای تروریستی میپیوندند.»
در ماه سرطان امسال، کارشناسان سازمان ملل متحد، نسبت به اخراج جمعی و اجباری پناهجویان افغان از ایران و پاکستان هشدار دادند و خواستار توقف فوری این روند شدند.